Tablica upamiętniająca „Republikę Ostrowską”
W czwartek, 18 listopada br. na budynku Zespołu Szkół Usługowych przy ulicy Wolności 12 w Ostrowie Wielkopolskim odsłonięto tablicę upamiętniającą wydarzenia „Republiki Ostrowskiej” z 1918 roku. Na ponad miesiąc przed wybuchem Powstania Wielkopolskiego w Ostrowie zorganizowano wystąpienie przeciwko władzy pruskiej, zwane Republiką Ostrowską. Tym samym Ostrowianie wyprzedzili tendencje niepodległościowe w całej Wielkopolsce - mówił Starosta Ostrowski, Włodzimierz Jędrzejak.
Witając zaproszonych gości Dyrektor Zespołu Szkół Usługowych w Ostrowie Wielkopolskim Olga Koterba powiedziała:
Spotykamy się przed gmachami, które były świadkiem ważnych wydarzeń historycznych. Spieszyło się Ostrowianom do wolności, do Polski niepodległej, więc wyprzedzili wszystkich w Wielkopolsce. Ogłosili wolność w swojej małej ojczyźnie, która jest cząstką Polski i nazwali ją Republiką Ostrowską. Było to wyjątkowe wydarzenie w ciągu chlubnej historii naszego miasta. 92 lata temu, na wiecu w Domu Katolickim zgromadzeni Ostrowianie opowiedzieli się za natychmiastową przynależnością do powstającego państwa polskiego. Tym samym Ostrowianie podjęli sprawę przynależności ziem zaboru pruskiego do Polski. W sposób bezkrwawy odbyło się przejęcie koszar przez Polaków w dniu 12 listopada 1918 roku. Żołnierze niemieccy opuszczając swą siedzibę pozostawili broń i dwa samochody ciężarowe. Pod dowództwem majora Władysława Wawrzyniaka powstał tutaj natychmiast Polski Pułk Piechoty jako pierwsza jednostka wojskowa. Gmachy koszar pruskich, wybudowane w 1867 roku przy ulicy Koszarowej, nazwane zostały imieniem pruskiego feldmarszałka Karla Bernharda von Moltke i były symbolem zniewolenia, symbolem znienawidzonego zaborcy. Wyzwolone przez mieszkańców Ostrowa, stały się siedzibą polskiego wojska. Społeczność naszej szkoły ma bardzo emocjonalny stosunek do tamtych wydarzeń, a ich bohaterowie są nam znani i bliscy. Jesteśmy dumni, że Ostrów Wielkopolski pierwszy postanowił wybić się ku niepodległość i uczynił to bez rozlewu krwi, a siedziba naszej szkoły odegrała ważną rolę w historii owego niepodległościowego zrywu. Wyrazem naszego zaangażowania jest odsłaniana dziś tablica pamiątkowa, ufundowana przez nauczycieli, pracowników szkoły, rodziców, młodzież Zespołu Szkół Usługowych oraz Powiat Ostrowski. Dzisiejszą uroczystością rozpoczynamy również pracę nad procedurą nadania szkole imienia Republiki Ostrowskiej, zaś datę 18 listopada ogłaszam jako Święto Szkoły.
Tablicę upamiętniającą wydarzenia z 1918 roku odsłonili: Starosta Ostrowski Włodzimierz Jędrzejak, Honorowy Obywatel Miasta Ostrowa Wielkopolskiego Kazimierz Radowicz, współautor projektu tablicy pamiątkowej, autor książki „Republika Ostrowska” Zenon Dykcik oraz Dyrektor Zespołu Szkół Usługowych w Ostrowie Wielkopolskim Olga Koterba. Poświęcenia jej dokonał ks. Infułat Tadeusz Szmyt.
Na ponad miesiąc przed wybuchem Powstania Wielkopolskiego w 1918 roku w Ostrowie zorganizowano wystąpienie przeciwko władzy pruskiej, zwane Republiką Ostrowską. Tym samym Ostrowianie wyprzedzili tendencje niepodległościowe w całej Wielkopolsce. Wystąpienie to doprowadziło do wielu ustępstw na rzecz Polaków mieszkających na terenie miasta Ostrowa i powiatu. Między innymi do: utworzenia I Pułku Piechoty Polskiej, który następnie stanowił trzon kaliskiego I Batalionu Pogranicznego stacjonującego w Szczypiornie. To właśnie w Powiecie Ostrowskim 27 grudnia 1918 roku zginął pierwszy Powstaniec Wielkopolski, dziewiętnastoletni Jan Mertka z Odolanowa służący w batalionie pogranicznym. Już 31 grudnia Ostrów ostatecznie odzyskał niepodległość. Wydarzenia te świadczą o tym, że ówcześni jego mieszkańcy dążyli do powrotu jednolitego państwa polskiego w granicach sprzed rozbiorów. Warto przypomnieć fakt, że to jeden z nielicznych narodowych zrywów, który zakończył się sukcesem. Warto również pamiętać o tym, że właśnie wydarzenia w Ostrowie przyczyniły się także do uzyskania niepodległości całej Polski - mówił Starosta Ostrowski Włodzimierz Jędrzejak, podczas uroczystości odsłonięcia tablicy.
Starosta Ostrowski w swoim wystąpieniu zwrócił się również do nauczycieli z apelem, aby na lekcjach mówili o lokalnej historii:
Niestety w programach nauczania często pomija się tematy dotyczące lokalnej historii. Dlatego apeluję do Was, drodzy Nauczyciele zadbajcie o historię naszego miasta i regionu. Przypominajcie na lekcjach historii o tym, co jest ważne właśnie tutaj, w naszej małej ojczyźnie. Również Wy, drodzy Uczniowie interesujcie się tym, co działo się w Waszym mieście i regionie. Te wydarzenia powinny być Wam szczególnie bliskie, gdyż niejednokrotnie brali w nich udział Wasi przodkowie: bliższa lub dalsza rodzina, dziadkowie i pradziadkowie. To oni tworzyli naszą małą wspólną historię. Małą historię, która w skali Wielkopolski okazała się jakże ważna. Ważna dla Powstania Wielkopolskiego, ale i dla całego kraju, gdyż pobudzała Polaków do działania i kształtowania świadomości narodowej.
O wydarzeniach związanych z Republiką Ostrowską opowiada serial „Republika Ostrowska” oraz film pełnometrażowy „Republika nadziei”, których współscenarzystą jest Honorowy Obywatel Miasta Ostrowa Wielkopolskiego Kazimierz Radowicz.
W moim filmie pojawił się jeden z ważniejszych akcentów. Po wiecu w Domu Katolickim rozpoczął się werbunek do Sił Zbrojnych Republiki Ostrowskiej. Tego samego dnia przyjmowano ochotników do I Pułku Strzelców Ostrowskich. W tym budynku byli Prusacy i trzeba było ich wypędzić. 155 Pułk Landwery Pruskiej musiał wyjść z koszar i zajęli je Powstańcy Ostrowscy. - To był bardzo piękny moment filmu - jak koszary zostają zajęte przez polskich żołnierzy. Ostrów jest moim rodzinnym miastem. Tutaj chodziłem do gimnazjum i zdawałem maturę. Do dziś mam tu przyjaciół. Z niektórymi Ostrowianami walczyłem o to, żeby uznano, że Republika była Republiką Ostrowską. Dużo ludzi uważało, że sobie zmyślam i że nie było czegoś takiego jak rewolucja w Ostrowie. Cieszę się bardzo, że ta szkoła będzie nosiła im. Republiki Ostrowskiej, a także że jest w Ostrowie Rondo i Plac Stefana Rowińskiego, które powstały dzięki serialowi „Republika Ostrowska”. Mam nadzieję, że dzięki tym symbolom rok 1918 pozostanie w pamięci mieszkańców Ostrowa - mówił Kazimierz Radowicz.
Po uroczystym odsłonięciu tablicy zaproszeni goście udali się do auli Zespołu Szkół Usługowych, gdzie młodzież przedstawiła historię kształtowania się „Republiki Ostrowskiej”.
W uroczystości wzięli udział: ks. Infułat Tadeusz Szmyt, Starosta Ostrowski Włodzimierz Jędrzejak, Wicestarosta Ostrowski Krzysztof Rasiak, Przewodniczący Rady Powiatu Ostrowskiego Mieczysław Szempiński, Przewodniczący Rady Miejskiej Ryszard Taciak, Poseł na Sejm RP Piotr Walkowski, Członek Zarządu Powiatu Ostrowskiego Marian Kocik, Honorowy Obywatel Miasta Ostrowa Wielkopolskiego Kazimierz Radowicz, współautor projektu tablicy pamiątkowej, autor książki „Republika Ostrowska” Zenon Dykcik, Prezes Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego Bożena Woś, Prezes Zarządu Ostrowskiego Towarzystwa Genealogicznego Maciej Kowalczyk, Naczelnicy Starosta Powiatowego w Ostrowie Wielkopolskim, dyrektorzy jednostek powiatowych i oświatowych, Rada Rodziców Zespołu Szkół Usługowych oraz nauczyciele, pracownicy i uczniowie.
