Absolutorium bez sprzeciwu

Sesja odbyła się 29 kwietnia w Sali Gminnego Ośrodka Kultury w Wysocku Wielkim. Zanim przystąpiono do głosowania uchwały, radnym została przedstawiona pozytywna opinia Regionalnej Izby Obrachunkowej oraz Komisji Budżetu, Finansów i Mienia Powiatu Ostrowskiego, a także wniosek Komisji Rewizyjnej o udzielenie absolutorium Zarządowi Powiatu. Przewodniczący zarządu, starosta Włodzimierz Jędrzejak prezentując radnym wykonanie budżetu za 2009 rok powiedział:

Wysoka Rado, Szanowni Goście!

Za nami jedenasty rok działalności naszej Wspólnoty! Poprzedni jubileuszowy rok był pretekstem do pewnych podsumowań, dokonania rozrachunku z pierwszymi rezultatami wprowadzonej w roku 1998 reformy administracyjnej kraju, na mocy której m.in. restytuowano samorząd szczebla powiatowego. Ustawy ustrojowe nadały nowy kształt podziałowi administracyjnemu naszego państwa, a wybierane w wyborach powszechnych składy organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz jednoosobowe organy wykonawcze w gminach, dowodzą umacnianiu się fundamentów demokracji lokalnej. Polska jednocześnie będąc już od 6 lat członkiem Unii Europejskiej, szybko nadrabia zaległości cywilizacyjne i gospodarcze, stając się na wielu obszarach równorzędnym partnerem i konkurencyjnym podmiotem w systemie interesów globalnych. Wejście naszego kraju na ścieżkę rozwoju nie byłoby tak spektakularne, gdyby nie aktywność samorządów, których efekty działalności są widoczne na każdym kroku. Miasta i wsie zmieniają swoje oblicza, przybywa infrastruktury technicznej a ta, która powstała wcześniej poddawana jest gruntownej modernizacji. Powiat Ostrowski ma w tym również niekwestionowany udział. W ciągu 11 lat istnienia, zdążył na miarę swoich możliwości finansowych położyć niemałe zasługi na polu osiągnięć modernizacyjnych regionu, który współtworzy. Nie bez znaczenia dla rozwoju kraju, w tym naszej małej ojczyzny jest możliwość absorpcji środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Już przy pomocy środków przedakcesyjnych z funduszu SAPARD w wysokości 1 mln 457 tys. zł Powiatowi Ostrowskiemu udało się zrealizować 3 inwestycje drogowe. Członkostwo w Unii Europejskiej wprawdzie otworzyło przed Polską nowe perspektywy rozwojowe, jednakże dostępność środków pomocowych szczególnie dla samorządów na zadania inwestycyjne w pierwszym okresie finansowania tj. na lata 2004 - 2006 ze względu na niedostateczny w stosunku do potrzeb strumień pieniędzy, była dość ograniczona. Dlatego z dumą należy przypomnieć, że Powiatowi Ostrowskiemu jako jednemu z dwu tylko powiatów w Województwie Wielkopolskim udało się zakontraktować aż 8 mln 014 tys. zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na 2 projekty inwestycyjne drogowe. W drugim okresie finansowania tj. na lata 2007 - 2013, konkursy na rozdysponowanie środków unijnych zarówno z programów krajowych jak i regionalnych na realizację projektów inwestycyjnych, ogłaszane są dopiero od niedawna. Na przeszkodzie we wcześniejszym aplikowaniu o wsparcie finansowe stanęły opóźnienia Rządu w zakończeniu negocjacji z Komisją Europejską dotyczących warunków, na jakich Polska miała otrzymać dotacje z budżetu unijnego, a także przedłużający się proces dostosowawczy polskiego prawa do wspólnotowego. Na szczęście po niefortunnym zbyt przeciągającym się w czasie okresie przygotowawczym, dziś - my beneficjenci - możemy wreszcie przystąpić do realizacji zadań z udziałem środków unijnych. Przy tej okazji Powiat Ostrowski kolejny raz dowiódł swej determinacji w sięganiu po środki zewnętrzne. W listopadzie 2009 roku podpisana została z Województwem Wielkopolskim umowa na dofinansowanie w wysokości 6 mln 868 tys. zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego inwestycji drogowej: przebudowa drogi powiatowej nr 5285P na odcinku Ostrów Wielkopolski - Koryta wraz budową ciągów pieszych i rowerowych oraz systemów odwadniających, przewidziana do zakończenia w roku 2011. Z tego samego Funduszu na mocy umowy zawartej w marcu br. Powiat Ostrowski otrzymał dofinansowanie w wysokości 4 mln 356 tys. zł na kolejną inwestycję drogową: przebudowa drogi nr 5320P na odcinku Przygodzice - Wtórek, której realizacja zakończy się w roku 2010. Wymieniając zadania związane z poprawą infrastruktury drogowej z udziałem środków zewnętrznych, nie sposób pominąć pozyskaną w roku 2009 dotację z budżetu państwa w ramach „Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych 2008 - 2011” w wysokości 510 tys. zł na przebudowę drogi nr 5304P na odcinku Mączniki - Węgry o długości ok. 3 km. Warto zauważyć, że w bieżącym roku budżetowym Powiat już otrzymał środki z wymienionego Programu w maksymalnej przewidzianej przez Regulamin kwocie tj. 3 mln zł na dofinansowanie przebudowy drogi powiatowej nr 5327P na odcinku od skrzyżowania z drogą wojewódzką Nr 445 w miejscowości Tarchały Wielkie do skrzyżowania z drogą krajową 11 w miejscowości Przygodzice. Coraz bogatszy i bardziej ambitny program inwestycyjny zadań drogowych jest możliwy do realizacji dzięki nie tylko wymienionym środkom pomocowym, ale także dzięki zacieśnianiu na tym polu współpracy z gminami wchodzącymi w skład z terytorialny powiatu. W roku 2009 pomoc finansowa pochodząca z budżetów tych gmin opiewała łącznie na 2 mln.112 tys. zł, w tym na budowę chodników przeznaczony został 1 mln 712 tys. zł, a na remonty nawierzchni dróg 400 tys. zł. Dla porównania podaję, że taka pomoc ze strony naszych partnerów gminnych w roku 2008 wyniosła 772 tys. zł. Jej wartość wzrosła więc aż o 274 %. Świadczy to bezsprzecznie o wadze, jaką władze samorządowe przykładają do problemu bezpieczeństwa i komfortu wszystkich uczestników ruchu drogowego. W katalogu zadań publicznych tak w ocenie naszego Powiatu jak i w ocenie gmin, poprawa stanu infrastruktury drogowej, a tym bardziej niedopuszczenie do degradacji stanu technicznego istniejących ciągów komunikacyjnych - ma znaczenie priorytetowe! Stąd realizacja przez Powiat licznych inwestycji, które wymagają co prawda ogromnego wysiłku finansowego, jednakże z drugiej strony przyczyniają się do bardzo widocznej już poprawy sytuacji na drogach. Wykonane roboty na łączną kwotę 6 mln 923 tys. zł, polegające na gruntownej modernizacji nawierzchni bitumicznych, przebudowie odcinków dróg oraz budowie nowych chodników, stanowiły w budżecie 2009 roku znaczącą pozycję wydatkową. Niestety również z roku na rok rosną wydatki ponoszone na zadania związane z bieżącym utrzymaniem dróg. Podobnie jak lata poprzednie, rok 2009 znowu okazał się rekordowy pod względem nakładów na drogownictwo w stosunku do wydatków lat poprzednich. Koszty bieżącego utrzymania dróg wraz z remontami, w tym koszty akcji zimowej i pozimowej były najwyższe z dotychczasowych, wyniosły bowiem 6 mln 873 tys. zł. Dla porównania podaję wartość nakładów na ten cel w latach 2008 - 2004:

• w roku 2008 - 5 mln 343 tys. zł,

• w roku 2007 - 4 mln 677 tys. zł,

• w roku 2006 - 4 mln 299 tys. zł,

• w roku 2005 - 3 mln 445 tys. zł,

• w roku 2004 - 2 mln 431 tys. zł.

Jak wynika z przytoczonych kwot, od roku 2004 nakłady te wzrosły aż trzykrotnie! Infrastruktura drogowa jakkolwiek znajduje się w centrum uwagi naszego Samorządu, nie jest niestety jedyną dziedziną wymagającą pilnej interwencji. Po zakończeniu w roku 2009 trwającym kilka lat procesie dostosowywania obiektów Domu Pomocy Społecznej w Psarach do obowiązujących norm w zakresie świadczonych usług bytowych w prowadzonych placówkach opiekuńczych tego typu, którego łączny koszt wyniósł 5 mln 235 tys. zł, znacznych nakładów wymaga jeszcze Dom Pomocy Społecznej w Ostrowie Wielkopolskim. Wydatki na potrzeby tej Placówki poniesione w roku 2009 z budżetu Powiatu wyniosły ponad 900 tys. zł, w tym inwestycyjne ponad 0,5 mln zł, częściowo tylko zrefundowane środkami pomocowymi z budżetu państwa. Mimo spodziewanego osiągnięcia wymaganego standardu już w pierwszym półroczu 2010 r., znaczące wsparcie z budżetu Powiatu na funkcjonowanie Placówki będzie nieodzowne. Przypomnieć należy, że w roku 2009 oddano do użytku 2 kolejne obiekty oświatowe po kompleksowej termomodernizacji, tj. budynek przy ul. Słowackiego 1 w Ostrowie Wlkp na potrzeby nowej siedziby Zespołu Szkół Muzycznych, którego przebudowa i termomodernizacja wraz z budową parkingów i dróg dojazdowych wyniosła łącznie 3 mln 385 tys. zł oraz salę gimnastyczną przy Zespole Szkół Usługowych w Ostrowie Wlkp, której przebudowa i termomodernizacja kosztowała 1 mln 486 tys. zł. Warto wymienić, że w 2009 roku zakończone zostały prace związane z dawno oczekiwanym przez pracowników Starostwa, ale także przez interesantów odwiedzających Urząd modernizacja budynku połączona odnowieniem elewacji. Budynek zyskał na wyglądzie i funkcjonalności, a warunki pracy i obsługi interesantów w na wielu stanowiskach znacznie się poprawiły.

Stałą pozycję wydatkową poszczególnych lat budżetowych stanowią nakłady na ostrowski Szpital, które w roku 2009 wyniosły łącznie 1 mln 950 tys. zł. W ramach tej sumy pokryte zostały koszty dokończenia modernizacji Bloku Położniczego, na którą z budżetu Powiatu w całym trwającym kilka lat cyklu inwestycyjnym nakłady wyniosły łącznie 4 mln 599 tys. zł. Oddany do użytku dwukondygnacyjny Blok spełnia wszystkie parametry medyczne oraz wymogi socjalne niezbędne w zapewnieniu pacjentkom i noworodkom profesjonalnej opieki oraz przyjaznego środowiska pobytu. Pozostałe środki przeznaczone zostały na zakup niezbędnej aparatury medycznej oraz dofinansowanie zakupu 3 karetek specjalistycznych na potrzeby Szpitalnego Oddziału Ratownictwa, który od kilku lat konsekwentnie dostosowywany jest do najnowocześniejszych standardów zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie normami europejskimi. W bieżącym roku przewiduje się dalszą przebudowę Oddziału oraz modernizację lądowiska. Ostrowski Szpital poprzez środki pomocowe z budżetu Powiatu a także pozyskiwane ze źródeł zewnętrznych, szczególnie z budżetu Unii Europejskiej na cele związane z podnoszeniem standardów leczniczych poprzez wyposażenie w nową specjalistyczną aparaturę i sprzęt, staje się nowoczesną placówką opieki zdrowotnej, której coraz bliżej do spełnienia najwyższych światowych norm medycznych w każdym segmencie prowadzonej działalności.

W całym roku budżetowym wydatki inwestycyjne Powiatu Ostrowskiego wyniosły łącznie 12 mln 5 tys. zł stanowiąc 11,3 % wydatków ogółem i 95,1 % wydatków inwestycyjnych roku 2008.

Wypada w tym miejscu dodać, że rok 2009 odznaczył się także zakończeniem I etapu budowy obwodnicy miasta Ostrowa Wielkopolskiego w ciągu drogi krajowej S11 - inwestycji, w realizacji której Powiat Ostrowski miał również istotny wkład biorąc na siebie ciężar finansowania etapu związanego z niezbędnymi uzgodnieniami logistycznymi a także opracowania części dokumentacji przygotowawczo-budowlanej.

Drodzy Samorządowcy!

Rok 2009 był też rokiem w znacznym stopniu naznaczonym skutkami kryzysu gospodarczego, które musiały się odcisnąć piętnem na kondycji finansowej naszego Powiatu.

Zaplanowana przez Ministra Finansów na mocy ustawy budżetowej na rok 2009 kwota udziałów w podatku od osób fizycznych w wysokości 20 mln 998 tys. zł, uchwałą zmieniającą budżet Powiatu Ostrowskiego w związku z nowelizacją budżetu państwa - uległa zmniejszeniu do kwoty 18 mln 298 tys. zł. Wykonane wpływy co prawda okazały się wyższe od skorygowanej przez Radę Powiatu prognozy, bo ukształtowały się na poziomie 19 mln 087 tys. zł - stanowiąc 104 % planu po korekcie, ale jednocześnie stanowiły tylko 91 % planu przed korektą. Wpływy te okazały się nawet mniejsze od wpływów w roku 2008 o kwotę 901 tys. zł, tj. o 4,5 %. W czterech ostatnich latach budżetowych natomiast w jedenastoletniej historii powiatów, omawiane dochody okazywały się wyższe od przyjętej prognozy z początku roku.

Stosunek procentowy wykonanych dochodów z powyższego tytułu w roku 2009 do wykonania w latach 2008 - 2005 kształtuje się następująco:

• 2009/2008 - 95 %,

• 2009/2007 - 111 %,

• 2009/2006 - 134 %,

• 2009/2005 - 158 %.

Wyraźna tendencja wzrostowa w ostatnich latach zdeterminowana była koniunkturą gospodarczą kraju.

Natomiast wprowadzony od roku 2004 udział w CIT w wysokości 1,4 %, w roku 2009 wykonany na kwotę 831 tys. zł nie tylko nie osiągnął poziomu z lat: 2005, 2006, 2007 i 2008, ale spadł do poziomu przekraczającego wpływy tylko z pierwszego roku obowiązywania ustawy o dochodach j.s.t.

Stosunek procentowy wykonanych dochodów z powyższego tytułu w roku 2009 do wykonania w latach 2008 - 2005 kształtuje się następująco:

• 2009/2008 - 77 %,

• 2009/2007 - 54 %,

• 2009/2006 - 73 %,

• 2009/2005 - 96 %.

Jak wynika z powyższego, dochody podatkowe razem wzięte opiewając w roku 2009 na sumę 19 mln 918 tys. zł, nie osiągnęły poziomu z roku poprzedniego, przewyższyły jedynie wpływy roku 2007 i kolejnych lat wstecz. Dynamika zagregowanych wpływów podatkowych roku 2009 w stosunku do tych samych wpływów w latach 2008 - 2005 kształtuje się następująco:

• 2009/2008 - 95 %,

• 2009/2007 - 106 %,

• 2009/2006 - 130 %,

• 2009/2005 - 154 %.

Co prawda Polsce udało się w odróżnieniu od innych krajów europejskich, dotkniętych recesją lub dekoniunkturą, jako jedynej zachować dodatni PKB, jednakże niekorzystnych zjawisk w stosunku do wcześniejszych tendencji w każdym obszarze działalności nie sposób było nie zauważyć. Zachodzące zmiany w sferze gospodarczej bezlitośnie ujawniły kruchość systemu finansowania samorządów, w tym szczególnie samorządów szczebla powiatowego. W okresie prosperity większa autonomia finansowa samorządów wynikająca z udziałów w podatkach bezpośrednich sprzyja prowadzeniu bardziej ekspansywnej polityki inwestycyjnej oraz podejmowaniu decyzji budżetowych uwzględniających skutki w dłuższym horyzoncie czasu. Każde jednak spowolnienie koniunktury lub co gorsza załamanie na rynku gospodarczym przekłada się natychmiast na zmniejszenie wolumenu środków finansowych, zakłócając tym samym proces realizacji celów bieżących i zmuszając do rewizji celów perspektywicznych. Na częściowe złagodzenie skutków spowolnienia gospodarczego powinny wpłynąć postawione przez Komisję Europejską środki pomocowe z budżetu unijnego, jednakże aplikowanie o granty unijne wymaga zabezpieczenia wkładu własnego, co w sytuacji spadku dochodów własnych stanowi poważne wyzwanie dla Samorządu.

Dodatkowym problemem dla powiatów o skutkach finansowych trudnych dziś do dokładnego oszacowania, a który kładzie się cieniem na stanowieniu dobrego prawa przez państwo, są zwroty nadpłat za karty pojazdu wydawane przez starostwa powiatowe w okresie od 21 sierpnia 2003 roku do 14 kwietnia 2006 roku. Opłaty te jak i pozostałe opłaty komunikacyjne stanowią istotny składnik struktury dochodów własnych powiatów. Przypomnę, że w wymienionym okresie opłata ta na mocy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu, przy pierwszej rejestracji pojazdu w kraju wynosiła 500 zł. W styczniu 2006 roku wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego wysokość tej opłaty została zakwestionowana, skutkiem czego zobowiązany do zmiany przepisów ówczesny Minister Transportu i Budownictwa rozporządzeniem z dnia 28 marca 2006 r. wprowadził od 15 kwietnia 2006 roku nową opłatę w wysokości 75 zł. Jej obniżenie przełożyło się natychmiast na poziom dochodów Powiatu. Niestety, na tym nie kończą się reperkusje budżetowe niefrasobliwie wydanego przepisu przez Ministra wymienionego resortu. Pod adres Powiatu od roku 2008 kierowane są roszczenia ze strony właścicieli pojazdów o zwrot różnicy w wysokości 425 zł. W roku 2008 Powiat Ostrowski zwrócił łącznie 19.295,60 zł, ale już zrealizowane zwroty w roku 2009 do wyczerpania puli środków przeznaczonych na ten cel przyczyniły się do uszczuplenia budżetu o sumę 850 tys. zł! Do końca 2009 roku wpłynęło ok. 4 tys. 800 wniosków, częściowo popartych orzeczeniami Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim i Sądu Okręgowego w Kaliszu. Z tej ilości zrealizowanych zostało ok. 2 tys. wniosków. W roku 2010 wpływają kolejne wnioski, a także wyroki sądowe, których realizacja powoduje dalszą destabilizację budżetu. Brak rekompensaty ze strony państwa utraconych w taki sposób dochodów, grozi załamaniem finansów Powiatu Ostrowskiego. W okresie obowiązywania podwyższonej opłaty wydanych zostało bowiem około 12 tys. 800 kart pojazdu, co w przeliczeniu na potencjalne zwroty w odniesieniu tylko do samej opłaty stanowi kwotę około 5 mln 440 tys. zł. Realizacja zobowiązań na podstawie wyroków sądowych oznacza dodatkowe koszty na poziomie co najmniej 50 % wysokości opłaty. Sytuacja nie tylko Powiatu Ostrowskiego, ale wielu kolejnych powiatów dotkniętych tym problemem jest od dłuższego czasu doskonale znana w kręgach właściwych resortów ministerialnych. Niestety do dziś Rząd nie zdołał zaproponować samorządom jakiegokolwiek rozwiązania tej kwestii.

Wpływy z wszystkich opłat komunikacyjnych w roku 2009 wyniosły 3 mln 519 tys. zł i były najniższe od sześciu ostatnich lat. W rekordowym 2005 roku wyniosły 6 mln 085 tys. zł.

Dynamika tych dochodów wykonanych w 2009 roku w stosunku do wykonania w ostatnich latach stanowi odpowiednio:

• 2009/2008 - 85 %,

• 2009/2007 - 94 %,

• 2009/2006 - 86 %,

• 2009/2005 - 58 %,

• 2009/2004 - 62 %.

Jednakże, nie tylko spadek wpływów z opłat za kartę pojazdu przyczynił się do obniżenia wartości dochodów komunikacyjnych. Duże znaczenie w pogorszeniu sytuacji miał również zastój w transakcjach kupna - sprzedaży samochodów spowodowany kryzysem gospodarczym.

Wysoka Rado!

Sięgając pamięcią wstecz w celu dokonania oceny naszych wspólnych osiągnięć, z dumą mogę powiedzieć, że tak miniony rok jak i lata wcześniejsze, w krótkiej bo tylko jedenastoletniej historii działalności Powiatu, nie poszły na marne. Za nami ogrom pracy przyczyniającej się do - najprościej rzecz ujmując - podnoszenia jakości życia naszych mieszkańców. Nie oznacza to oczywiście, że przed naszą Wspólnotą nie ma już żadnych wyzwań. Przeciwnie. Nie tylko dynamiczne zmiany wynikające z postępu cywilizacyjnego i technicznego, ale wiele jeszcze obszarów przejętych w stanie zaniedbania po reformie administracyjnej kraju, wymaga pilnych i mądrych decyzji. Dziś jednak - Wszystkim, którzy w jakimkolwiek stopniu przyczynili się osiągania celów w naszej trudnej, odpowiedzialnej ale i satysfakcjonującej działalności publicznej - składam serdeczne podziękowania.

Za udzieleniem absolutorium głosowało 14 radnych, natomiast radni z klubów PO i PIS wstrzymali się od głosu.

Dziękuję wszystkim radnym, którzy wzięli udział w głosowaniu, także tym którzy wstrzymali się od głosu. Nie zgadzam się jednak z opinią opozycji, że nasz budżet jest zbyt mocno zadłużony. Uważam, że czasy się zmieniły, samorząd musi realizować trudne i kosztowne inwestycje. To niełatwy proces, wymaga determinacji i odwagi, ale my tę determinację i odwagę mięliśmy. Jak oceniło by nas społeczeństwo, gdybyśmy nie sięgali po fundusze unijne, nie modernizowali szkół, domów pomocy społecznej, szpitala i dróg? Na taki grzech zaniechania nie mogliśmy i nie chcieliśmy sobie pozwolić. Sądzę, że nasi mieszkańcy zasłużyli na lepszą jakość życia i przynajmniej w tym obszarze, za który odpowiada samorząd powiatowy, staraliśmy się to zrobić. Oczywiście realizując tak dużo inwestycji zadłużyliśmy nasz budżet, ale zrobiliśmy to w absolutnie bezpieczny sposób. Bardzo serdecznie dziękuję za ogrom pracy wykonany w ubiegłym roku, a także w przeciągu moich dwóch kadencji skarbnikowi powiatu, Donacie Kupczyk, wszystkim pracownikom Starostwa i naszych powiatowych jednostek, powiatowym inspekcjom i służbom. Przypomnę w tym miejscu ważną rzecz. Powiat Ostrowski w rankingu 10-lecia został uznany za najlepszy w Wielkopolsce i 6-sty powiat w kraju. Uważam, że wszyscy jesteśmy twórcami tego fantastycznego sukcesu - powiedział po udzieleniu absolutorium starosta Włodzimierz Jędrzejak

.

W imieniu obecnych na sesji samorządowców, wyrazy uznania Zarządowi Powiatu złożył burmistrz Odolanowa, Józef Wajs.

Serdecznie gratuluję tego sukcesu. Pragnę podkreślić, że współpraca z powiatem ostrowskim układa się znakomicie. Wspólnie realizujemy inwestycje drogowe, współdziałamy przy realizacji różnorodnych celów. Sądzę, że stanowimy samorządową rodzinę, która dobrze rozumie potrzeby lokalnej wspólnoty. Panu staroście i członkom Zarządu serdecznie życzę dalszych sukcesów i pomyślnej realizacji wszystkich planów - mówi szef odolanowskiego samorządu.

Na zakończenie sesji starosta, Włodzimierz Jędrzejak dziękując za współpracę, wszystkim obecnym na sali kobietom wręczył piękne róże.